دلایل سردرد چیست؟ با انواع سردرد آشنا شوید

سردرد یکی از مهم‌ترین علائمی است که برای هر شخصی ایجاد می‌شود. این علامت می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بیماری خطرناک مانند سکته‌ی مغزی یا خونریزی مغزی و یا نشان‌دهنده‌ی مشکلات غیرجدی مانند کم آبی باشد.

سردرد یکی از علائمی است که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بسیاری از بیماری‌ها باشد. از طرفی ممکن است که این علامت بدون هیچ دلیل خاصی ایجاد شود و ناشناخته باقی‌بماند. اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که به سردرد دچار می‌شوید و تحمل این درد از توان شما خارج است، بهتر است که بیشتر درباره این علامت بدانید. مثلا علت ایجاد سردرد چیست؟ درمان سردرد چیست؟ چه علائمی همراه با سردرد ایجاد می‌شوند؟ آیا می‌توان از ایجاد سردرد پیشگیری کرد؟ با ما همراه باشید تا سردرد را بهتر بشناسید.

اگر به سردرد دچار شده‌اید و به دنبال تشخیص علت و درمان آن هستید، باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید. همچنین می‌توانید از مشاوره تلفنی دکتر مغز و اعصاب کمک بگیرید و سوالات خود را بپرسید.

سردرد چیست؟

سردرد، دردی است که می‌تواند در هر ناحیه‌ی سر بروز کند، یک‌طرفه یا دوطرفه باشد و یا اختصاصی در یک ناحیه‌ی سر باشد. همچنین از یک نقطه به نواحی دیگر کشیده شود. سردرد ممکن است به فرم درد حاد، درد تیز یا یک درد پراکنده باشد که تدریجی یا ناگهانی اتفاق‌بیفتد. طول مدت درد می‌تواند کمتر از یک ساعت تا چند روز باشد. علائم همراه سردرد، راهنمایی برای تشخیص مناسب پزشک است. غالب سردردها به دلیل یک عامل زمینه‌ای خطرناک نیست، ولی برخی از آن‌ها می‌تواند عامل زمینه‌ای خطرناک (مثل سکته‌ی مغزی) داشته‌باشد.

سردردها عموما بر اساس علت زمینه‌ای به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم‌بندی می‌شود.

علت سردرد چیست؟

همانطور که بیان شد، انواع سردرد را براساس علت زمینه‌ای دسته‌بندی می‌کنیم. در ادامه به مهم‌ترین علت‌های ایجاد سردرد می‌پردازیم و سپس با انواع سردرد آشنا می‌شویم که نقش مهمی در تشخیص علت آن‌ها دارد.

۱. سردرد کرونایی و سردرد امیکرون

یکی از علائم اولیه کرونا سردرد است. این علامت می‌تواند در واریانت‌های مختلف کرونا بروز کند. همچنین ممکن است که فرد به میگرن مبتلا باشد و کرونا بگیرد و این علامت در آنها قوی‌تر و خارج از الگوی همیشگی بروز کند. حدود ۱۱ تا ۳۴٪ افراد مبتلا به کرونا در روزهای اولیه بیماری خود، علامت سردرد را نشان می‌دهند. اگر علائم اولیه‌ی کرونا همراه با سردرد در شما بروز کرد، حتما تست کرونا بدهید و تا نتیجه، خود را قرنطینه کنید و نکات بهداشتی را رعایت کنید. معمولا برای درمان این سردرد از مسکن‌هایی مانند استامینوفن استفاده می‌شود.

۲. علت سردرد پشت سر

به سردردی که در پشت سر ایجاد می‌شود، سردرد فشاری می‌گویند. این نوع از سردرد معمول‌ترین نوع سردرد است. هنگامی که ماهیچه‌های گردن و جمجه‌ی سر شما می‌گیرند، این درد شروع می‌شود. این درد معمولا گنگ است و ضربان ندارد.

۳. علت سردرد پیشانی و کل سر: سردرد میگرنی

سردرد میگرنی می‌تواند از جلو یا یک طرف سر ایجاد شود و به مرور زمان تمام سر را در بربگیرد. معمولا ضربان‌دار است و شدت آن زیاد می‌شود. علائم همراه سردرد میگرنی، شامل موارد زیر هستند:

• حساسیت به نور، صدا و بو
• تهوع و استفراغ و دل‌درد
• از‌دست‌دادن اشتها
• رنگ‌پریدگی
• خستگی
• سرگیجه
• تاری دید
• اسهال
• احساس سرما و گرمای زیاد
• تب

درمان سردرد میگرنی چندان ساده نیست و نیازمند دوره‌ی درمان طولانی است.

۴. سردرد شدید و صاعقه وار جنسی

این سردردها نادر هستند و ۱ تا ۶٪ جمعیت را درگیر می‌کنند. برخی این سردرد را حین سکس و برخی بعد از ارگاسم تجربه می‌کنند. اما علت سردرد بعد از سکس چیست؟ این دردها شدید هستند و حس انفجار در سر می‌دهند. سردرد جنسی بیشترین درد را پشت چشم و اطراف چشم ایجاد می‌کنند. در مواردی ممکن است که سردرد جنسی نشان‌دهنده‌ی مشکلات جنسی مانند خونریزی مغزی باشد. بررسی در این نوع سردرد ضروری است.

۵. علت سردرد در زنان: سردرد در بارداری یا سر درد بعد از زایمان و سردرد دوران پریودی

سردرد در زنان ممکن است در دوران بارداری، پریودی یا پس از زایمان ایجاد شود. در ادامه به هر کدام از این موارد می‌پردازیم:

سردرد دوران پریودی در برخی از زنان و دختران بروز می‌کند. هورمون‌های استروژن و پروژسترون در میزان و شدت سردرد میگرنی و سردردهای غیرمیگرنی تاثیر دارند. هنگامی که فرد به پریود خود نزدیک می‌شود،‌ ممکن است که به سندروم پیش از قاعدگی یا میگرن قاعدگی دچار شود. سردردهای این دوره سردردهای هورمونی هستند و با بالا و پایین شدن هورمون‌ها ایجاد و شدید می‌شوند. میگرن قاعدگی در خانم‌های ۱۸ تا ۲۹ سال بیشتر دیده ‌می‌شود.

برای درمان این سردرد می‌توان از روش‌های مختلفی مانند کمپرس سرد، مسکن‌ها، درمان کم‌خونی و استراحت استفاده می‌شود.

سردرد در دوران بارداری کمی خطرناک است. اگر سردرد در بارداری با علائم دیگری مانند پروتئینوری، تورم اندام‌ها، اضافه وزن، فشار خون بالا و موارد دیگر همراه باشد، می‌تواند از علائم پره اکلامپسی باشد. بنابراین باید رسیدگی‌های لازم به این علامت انجام شود.

سردرد شدید بعد از سزارین یا طبیعی در برخی از خانم‌ها اتفاق‌می‌افتد. این عارضه بسیار شایع است و در ۳۹٪ خانم‌ها بعد از زایمان رخ می‌دهد. این سردرد معمولا در هفته اول بعد از زایمان بروز می‌کند اما می‌تواند تا هفته ششم بعد از زایمان هم بروز کند. این سردرد ضربان‌دار است و با شدت بروز می‌کند. گاهی با درد اطراف چشم و تهوع و استفراغ هم همراه است.

برای تشخیص علت سردرد و درمان آن در هر کدام از شرایط بالا، باید به دکتر زنان مراجعه کنید.

۶. علت سردرد مداوم

سردردهایی که مداوم هستند، می‌توانند نشان‌دهنده‌ی بیماری‌های جدی‌تر مانند تومورهای مغزی و سرطان مغز باشند. حتما با دیدن این علامت باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.

۷. سردرد خطرناک (ایا سردرد سمت چپ خطرناک است؟)

نمی‌توان گفت سردرد یک طرف خطرناک است. به طور کلی، خطرناک‌ترین سردردها شامل موارد زیر هستند:

• خونریزی مغزی
• حمله‌ی ایسکمیک مغز
• آنوریسم
• مننژیت
• تومور مغزی

۸. علت سردرد سمت چپ، سردرد وسط سر و علت سردرد سمت راست

هر کدام از این سردردها می‌توانند نشان‌دهنده‌ی علت‌های خاصی باشند. نمی‌توان به طور قطع گفت که هر سردردی که در سمت چپ سر ایجاد می‌شود نشان‌دهنده‌ی علت خاصی است. اما سردردهای یکطرفه حتما نیاز به بررسی دارند.

۹. علت و درمان سردرد پیشانی و چشم و درمان سردرد شدید

گاهی سردردهای پیشانی و چشم‌ها نشان‌دهنده‌ی ضعیف‌شدن چشم‌ها و مشکلات بینایی هستند. اگر احساس می‌کنید که نمره‌ی چشم شما تغییر کرده‌است و ضعیف‌تر شده‌است، می‌توانید از دکتر چشم پزشک نوبت بگیرید و معاینه‌ی چشم انجام دهید.

۱۰. در تومور مغزی کجای سردرد میگیرد؟

سردردهای ناشی از تومورهای مغزی معمولا هنگام عطسه، سرفه و فشار آوردن به مغز شدیدتر می‌شوند. بیشتر بیماران مبتلا به تومور مغزی گفته‌اند که سردرد آنها فشاری است. برخی نیز می‌گویند که سردرد تومور مشابه میگرن است. گاهی نیز ممکن است که این درد همراه با گردن درد ایجاد شود. تومور هیپوفیز یکی از این انواع است.

۱۱. علت سرگیجه و سردرد: علائم سردرد کم خونی (در کم خونی کدام قسمت سر درد می گیرد)

کم خونی هم می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود. معمولا سردرد کم‌خونی همراه با سرگیجه است. درمان این سردرد، با درمان کم‌خونی انجام می‌شود. هنگامی که سردرد شما به علت کم خونی باشد، معمولا نواحی پیشانی و گاهی در ناحیه گردن و قسمت عقب سر درد می‌گیرند.

برای درمان چه سردردهایی به دکتر مراجعه کنیم؟

سردرد می‌تواند از علائم وضعیت خطرناک مثل سکته، مننژیت یا انسفالیت باشد. به‌همین دلیل، درمان‌ سردردهایی که ممکن است نشانه‌ای از خطر جدی‌تری باشد، بسیارمهم است. اگر سردردی که تجربه می‌کنید، هر کدام از علائم زیر را دارد، برای درمان سردرد به اورژانس مراجعه‌کنید یا با ۱۱۵ تماس بگیرید.

• اگر بدترین سردردی است که تابه‌حال با آن مواجه شدید یا ناگهانی و بسیار شدید است
• گیجی یا اختلال تکلم
• تب شدید (۳۹ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد)
• بی‌حسی
• ضعف
• فلج یک‌طرفه سفتی گردن
• اختلال دید
• اختلال تکلم
• اختلال در راه‌رفتن
• سردرد و حالت تهوع

در نظر داشته‌باشید در صورت تجربه هر کدام از شرایط زیر هنگام سردرد، لازم است به متخصص نورولوژی مراجعه‌کنید.

• سردردی که مکررا اتفاق‌بیفتد.
• سردردی که شدیدتر از همیشه باشد.
• سردردی که با مصرف داروهای بدون نسخه بدتر شده یا بهبودی حاصل نشده‌باشد.
• سردردی که باعث اختلال در فعالیت‌های روزمره مثل کارکردن و خوابیدن شود.
• سردردی که باعث اضطراب شود و شما به‌دنبال راه حل درمان آن باشید.

سردرد شدید نشانه چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

سردرد شدید می‌تواند نشان‌دهنده‌ی خونریزی مغزی و یا پاره‌شدن رگ‌های مغز باشد. همچنین تومورهای مغزی هم می‌توانند چنین علامتی را نشان‌دهند. اما برای سردرد چه ازمایشی باید داد؟ برای تشخیص علت سردرد، باید آزمایش چکاپ سردرد انجام شود. برای انجام آزمایش‌های چکاپ سردرد باید به دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید.

سردرد و سرگیجه و حالت تهوع نشانه چیست؟

معمولا سردرد دردی که همراه با سرگیجه و تهوع باشد، با فشار خون بالا یا غلظت خون همراه است. بنابراین برای درمان سریع این سردرد باید به دکتر مراجعه کنید. یکی از علائم خطر سردرد داشتن تهوع و استفراغ است.

درمان سردرد چیست؟

درمان سردرد بستگی به علت‌ ایجاد آن دارد. اگر سردرد شما ناشی از کم آبی بدن باشد، برای درمان آن می‌توانید از راه حل ساده‌ی آب خوردن کمک بگیرید. در موارد پیچیده‌تر نیاز به تجویز پزشک است. در جدول زیر به برخی از انواع سردرد و درمان‌های آن اشاره کرده‌ایم.

درمان فوری سردرد شدید (قرص سردرد، ناپروکسن و ژلوفن برای سردرد)

برای درمان فوری سردرد از مسکن‌ها (قرص سردرد فوری) استفاده می‌شود. یکی از این مسکن‌ها ناپروکسن و دیگری داروی ایبوپروفن است که مسکنی نسبتا قوی و ضد التهابی است. برای استفاده از این مسکن نیازی به نسخه نیست. همچنین داروی ژلوفن یا قرص سلکوکسیب هم برای درمان سردرد شدید کاربرد دارد.

درمان خانگی سردرد، درمان خانگی فشار خون بالا و سردرد (درمان سردرد با نمک، درمان سردرد با آبلیمو)

برای درمان سردردی که ناشی از فشار خون بالا باشد، می‌توان از آبلیمو و سردردی که ناشی از افت فشار باشد، از نمک استفاده کرد. درمان سردردهای جدی در خانه امکان‌پذیر نیست و به کمک دکتر نیاز است. گفته شده است که درمان سردرد با گلاب هم امکان پذیر است. توجه داشته باشید که تمامی این روش‌ها برای آرام کردن درد سر است! اما این مشکل را درمان نمی‌کند. زیرا زمانی سردرد شما درمان شده است که علت آن برطرف شود.

برای سردرد در بارداری چه بخوریم؟

برای درمان سردرد دوران بارداری حتما با دکتر مشورت کنید. خوردن داروهای درمان سردرد در این دوره می‌‌تواند مشکل ساز و خطرناک باشد. بنابراین حتما با دکتر مشورت کنید.

پیشگیری از سردرد ممکن است؟ (ٰبرای سردرد چی خوبه)

برخی از سردردها مانند سردردهای گرفتگی عضلانی گردن و سردردهای کم آبی بدن قابل پیشگیری هستند. سعی کنید همیشه آب بدن خود را تامین کنید و برای سردردهایی که ناشی از گرفتگی عضلات گردن هستند، بهتر است که عضلات گردن خود را قوی کنید.

انواع سردرد کدامند؟

در بالاتر به علت‌های سردرد اشاره کردیم. اینکه سردرد اولیه باشد یا ثانویه، تاثیر مهمی در تشخیص علت آن دارد. در ادامه به هر دو مورد پرداخته‌ایم.

سردردهای اولیه

سردرد اولیه می‌تواند ناشی از حساسیت بیش‌از‌حد به درک درد باشد. زمانی می‌گوییم سردرد اولیه اتفاق‌افتاده که این سردرد، علامتی از بیماری دیگری نباشد و بدون بیماری زمینه‌ای اتفاق افتاده‌باشد. فعالیت‌های شیمیایی که در مغز اتفاق‌می‌افتد، اعصاب و عروق خونی که در جمجمه هستند، ماهیچه‌های سر و گردن یا ترکیبی از این عوامل، می‌توانند در ایجاد سردرد‌های اولیه نقش داشته‌باشند. رایج‌ترین سردرد‌های اولیه شامل موارد زیر هستند:

• سردرد خوشه‌ای: یکی از دردناک‌ترین انواع سردرد‌ که ممکن است در طول شب، از شدت درد، بیمار را بیدار کند. درد می‌تواند در یک سمت سر یا اطراف یک چشم باشد.
• میگرن
• میگرن همراه با اورا: به میگرن معمول که بعد از اختلال حسی رخ می‌دهد، میگرن اورا گفته‌می‌شود. این اختلالات شامل فلش‌های نوری، نقاط کور، تغییرات دیگر بینایی یا حس مورمور شدن در دست و صورت است.
• سردرد‌های تنشی: رایج‌ترین سردردی که همچنان دلایل آن به خوبی شناخته نشده‌است. سردرد تنشی، یک درد پراکنده‌ی خفیف تا متوسط است که غالبا به‌صورت حس بسته‌شدن یک کمربند دور سر توصیف می‌شود.
• گونه‌ای از سردرد که مثل سردرد خوشه‌ای یا پاروکسیسمال همی‌کرانیا می‌باشد. (Trigeminal autonomic cephalgia)

علاوه‌بر عوامل بالا، دسته‌ی کوچکی از سردرد‌های اولیه هستند که شیوع کمتر و ویژگی‌های مجزایی دارند. این سردردها شامل این موارد هستند:

• سردردهای مزمن روزانه (میگرن مزمن یا سردردهای تنشی مزمن)
• سردرد‌های که در حین یا پس از سرفه به‌وجود‌می‌آیند.
• سردردهایی که همراه با فعالیت‌های ورزشی یا پس از آن ایجاد‌می‌شود.
• سردردهایی که ناشی از رابطه‌ی جنسی هستند که در طول رابطه، به هنگام ارگاسم یا پس از آن، ایجا‌د‌می‌شود.

بعضی از سردردهای اولیه هستند که عامل شروعشان می‌تواند فاکتورهایی وابسته‌به سبک زندگی باشد، مثل:

• مصرف الکل
• مصرف روتین گوشت‌های فراوری‌شده که نیترات‌دار هستند.
• ضعف بدنی
• غذا خوردن در زمان نامناسب
• استرس
• کمبود خواب

سردردهای ثانویه

زمانی می‌گوییم به سردرد ثانویه دچار شدیم که سردرد فعلی، ناشی از بیماری دیگری باشد. در‌واقع سردرد ثانویه از علائم بیماری‌هایی است که می‌توانند اعصاب حساس به درد را فعال کنند. علل زیادی با طیف متغیری از شدت درد، می‌توانند موجب سردردهای ثانویه شوند. دلایل احتمالی سردردهای ثانویه به شرح زیر می‌باشد:

• سینوزیت حاد
• پارگی عروق
• لخته‌ی خونی
• آنوریسم مغزی
• اختلال ساختاری عروق مغزی AVM
• تومور مغزی
• مسمومیت با کربن مونوکسید
• اختلال ساختاری کیاری
• آسیب و صدمه
• دهیدراسیون یا کم آبی
• مشکلات دندانی
• از علایم تب کریمه کنگو سردرد است
• عفونت گوش میانی
• انسفالیتیس (عفونت مغزی)
• التهاب عروقی
• بیماری گلوکوم
• خماری
• فشار خون بالا
• آنفولانزا
• خونریزی داخل قاعده‌ی مغز
• عوارض داروهایی که برای درمان بیماری‌های دیگر استفاده می‌شود.
• از علایم مننژیت هم سردرد است.
• گلوتامات مونو سدیم (MSG)
• مصرف بی‌رویه‌‌ی مسکن‌ها
• اختلال و حمله پانیک
• سردرد‌های ناشی از فشار خارجی مثل سردردی که ناشی از فشار حاصل از جسم سنگین باشد، مثل کلاه ایمنی سنگین
• سودو تومور مغزی (تومور کاذب)
• علائم سکته مغزی خاموش
• توکسوپلاسموزیس
• نورالژیای عصب سه قلو
• سردردهای معروف به بستنی (ice cream) که با عنوان مغز یخ‌زده شناخته‌می‌شود.
• سردردهای اسپینال (ستون فقرات) که می‌تواند به خاطر کاهش فشار یا حجم مایع نخاعی باشد، یا حتی به‌دلیل بی‌هوشی از ناحیه‌ی ستون فقرات رخ دهد.
• سردرد ناشی از علائم دیسک گردن

نتیجه گیری و راهنمای مراجعه به دکتر

سردرد یکی از علائمی است که می‌تواند نشان‌دهنده‌ی مشکلات جدی یا مسائل غیرجدی باشد. بنابراین توجه به این علامت اهمیت بسیار زیادی دارد. یک سردرد ساده می‌تواند نشان‌دهنده‌ی کم آبی بدن یا پارگی‌ عروق مغزی باشد. پس نباید به آن بی‌توجهی کنیم. برای تشخیص علت سردرد و درمان آن باید به دکتر مغز و اعصاب یا دکتر متخصص داخلی مراجعه کنید. همچنین می‌توانید از مشاوره آنلاین مغز و اعصاب، مشاوره آنلاین دکتر متخصص داخلی کمک بگیرید.